احادیث سیاسی(امر به معروف و نهی از منکر )
حدیث (۱) امام على علیه السلام :
و َما أعمالُ البِرِّ کُلُّها وَ الجِهادُ فى سَبیلِ اللّهِ عِندَ الامرِ بِالمَعرُوفِ و َالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَهٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره اى است در دریاى عمیق.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۵۴۲ ، ح ۳۷۴
حدیث (۲) امام على علیه السلام :
إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ لَا یُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا یَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ لَکِنْ یُضَاعِفَانِ الثَّوَابَ وَ یُعْظِمَانِ الْأَجْرَ وَ أَفْضَلُ مِنْهُمَا کَلِمَهُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِر
امر به معروف و نهى از منکر نه اجلى را نزدیک مى کنند و نه از روزى کم مى نمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منکر سخن عادلانه اى است نزد حاکمى ستمگر.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۳۷
حدیث (۳) رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:
إِذَا لَمْ یَأْمُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ لَمْ یَنْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لَمْ یَتَّبِعُوا الْأَخْیَارَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ شِرَارَهُمْ فَیَدْعُوا خِیَارُهُمْ فَلَا یُسْتَجَابُ لَهُمْ.
هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود .
کافی(ط – الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۳۷۴ {شبیه این حدیث در امالى(صدوق) ص ۳۰۸}
حدیث (۴) رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :
لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ و َلا یَنهى عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهى عَنهُ؛
امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه روى نماید و به آنچه امر و نهى مى کند، دانا باشد .
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۹۷ ، ص ۸۷ ، ح ۶۴ {شبیه این حدیث دعائم الاسلام ج ۱ ، ص ۳۶۸ }
حدیث (۵) امام على علیه السلام :
مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَ مَن نَهى عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ وَ أَمِنَ کَیدَهُ؛
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو مى بخشد و هر کس نهى از منکر نماید بینى منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان مى ماند.
کافى(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۵۱، ح۱
حدیث (۶) رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :
لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ و َنَهَوا عَنِ المُنکَرِ و َتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم یَفعَلوا ذلِکَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ؛
تا زمانى که مردم امر به معروف و نهى از منکر نمایند و در کارهاى نیک و تقوا به یارى یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکتها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاورى دارند و نه در آسمان.
تهذیب الاحکام(تحقیق خرسان) ج۶، ص۱۸۱، ح ۲۲ {شبیه این حدیث در بحارالانوار(ط-بیروت) ج ۹۷ ، ص ۹۴
حدیث (۷) امام باقر علیه السلام :
أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى شُعَیْبٍ النَّبِیِّ (صلی الله علیه) أَنِّی مُعَذِّبٌ مِنْ قَوْمِکَ مِائَهَ أَلْفٍ أَرْبَعِینَ أَلْفاً مِنْ شِرَارِهِمْ وَ سِتِّینَ أَلْفاً مِنْ خِیَارِهِمْ فَقَالَ (علیه السلام) یَا رَبِّ هَؤُلَاءِ الْأَشْرَارُ فَمَا بَالُ الْأَخْیَارِ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ دَاهَنُوا أَهْلَ الْمَعَاصِی وَ لَمْ یَغْضَبُوا لِغَضَبِی
خداى تعالى به شعیب پیامبر وحى فرمود که: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، شصت هزار نفر از نیکانشان را. شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟ خداى عز و جل به او وحى فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.
کافى(ط – الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۶ ، ح ۱
حدیث (۸) رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :
مَن رَأى مِنکُم مُنکَرا فَلیُغَیِّرهُ بِیَدِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِلِسانِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِقَلبِهِ و َذلِکَ أضعَفُ الإیمانِ؛
هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائینترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است.
نهج الفصاحه ص ۷۶۸ ، ح۳۰۱۰
حدیث (۹) امام باقر علیه السلام :
إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ سَبِیلُ الْأَنْبِیَاءِ وَ مِنْهَاجُ الصُّلَحَاءِ فَرِیضَهٌ عَظِیمَهٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَکَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ یُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ یَسْتَقِیمُ الْأَمْرُ
امر به معروف و نهى از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگى است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا مى شود، راه ها امن مى گردد و درآمد ها حلال مى شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش برمى گردد، زمین آباد مى شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى شود و کارها سامان مى پذیرد.
کافى(ط-الاسلامیه) ج۵، ص۵۶، ح۱
حدیث (۱۰) رسول الله صلى الله علیه و آله :
مَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ فَهُوَ خَلِیفَهُ اللَّهِ فِی الْأَرْضِ وَ خَلِیفَهُ رَسُولِه
هر کس امر بمعروف و نهى از منکر نماید، جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج ۱۲، ص ۱۷۹ ، ح ۱۳۸۱۷
حدیث (۱۱) امام علی علیه السلام:
مَن تَرَکَ إنکارَ الْمُنکَرٍ بِقَلبِهِ و یَدِهِ ولِسانِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَینَ الْأحیاءِ؛
کسى که منکَر را با قلب و دست و زبانش انکار نکند، مرده اى است میان زندگان.
تهذیب الأحکام(تحقیق خرسان) ج ۶، ص ۱۸۱ ، ح ۳۷۴
حدیث (۱۲) امام علی علیه السلام:
وَ اعلَموا أنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَ النَّهیَ عن المُنکَر لَم یُقَرّبا اجَلاً وَ لَم یَقطَعا رَزقاً
بدانید که امر به معروف و نهی از منکر نه مرگ کسی را نزدیک کرده و نه روزی کسی را قطع
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۷ ، ح ۶
حدیث (۱۳) امام علی علیه السلام:
الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ أَفْضَلُ أَعْمَالِ الْخَلْق
بهترین کار مردم امر به معروف مى باشد
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۱ ، ح ۷۶۳۲
حدیث (۱۴) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
خیر النّاس أقرؤهم و أفقههم فی دین اللَّه و أتقاهم للَّه و آمرهم بالمعروف و أنهاهم عن المنکر و أوصلهم للرّحم.
بهترین مردم کسانى هستند که قرآن بهتر خوانند و در کار دین داناتر باشند و از خدا بیشتر ترسند و به نیکى بیشتر امر کنند و از بدى بیشتر جلوگیرى کنند و با خویشاوندان بیشتر نزدیک شوند.
نهج الفصاحه ص ۴۶۸ ، ح ۱۴۹۹
حدیث (۱۵) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
أَلا اُخْبِرُکُمْ عَنْ اَقْوامٍ لَیْسُوا بِأَنْبِیاء وَ لا شُهدَاء تَغْبِطُـهُمْ النّاسُ یَـوْمَ الْقِـیامَهِ … یَأْمُرُونَهُمْ بِما یُحِّبُ اللّه ُ وَ یَنْهَوْنَهُمْ عَمّا یَکْرَهُ اللّه ُ
گروهى هستند که نه پیامبرند و نه شهید ولى مردم به مقامى که خداوند به خاطر امر به معروف و نهى از منکر به آنان عطا فرموده غبطه مى خورند.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج ۱۲ ، ص ۱۸۲
حدیث (۱۶) حضرت امام محمد باقر علیه السلام :
إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَرِیضَهٌ عَظِیمَهٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ … وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَکَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْض
امر به معروف و نهى از منکر دو واجب بزرگ الهى مى باشند که سایر واجبات با آنها بر پا مى مانند و بوسیله این دو راهها امن و کسب و کار مردم حـلال مى شود. با این دو واجب است که داد ستمدیدگان ستانده مى شود و زمین آباد مى گردد.
وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۱۹ ، ح ۲۱۱۳۲
حدیث (۱۷) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
وَ الْجِهَادُ عَلى أَرْبَعِ شُعَب ٍ : عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ ، وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَر ِ ، وَ الصِّدْقِ فِی الْمَوَاطِنِ ، وَ شَنَآنِ الْفَاسِقِین
جهاد بر چهار قسم است: ۱ ـ امر به معروف ۲ ـ نهى از منکر ۳ ـ راستى در هنگامه شکیبائى ۴ ـ دورى از گناهکار.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۵۱ {شبیه این حدیث در کتاب سلیم بن قیس الهلالی ج ۲ ، ص ۶۱۵ }
حدیث (۱۸) امام صادق علیه السلام:
حَسْبُ الْمُؤْمِنِ غَیْراً إِذَا رَأَى مُنْکَراً أَنْ یَعْلَمَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ أَنَّهُ لَهُ کَارِه
در غیرتمندبودن مؤمن همین بس که هرگاه کار زشت و ناپسندى مشاهده کرد خداى متعال از قلبش در مورد ناخوش داشتن آن منکر آگاه باشد.
هدایه الائمه ج ۵ ، ص ۵۷۴
حدیث (۱۹) امام علی علیه السلام:
کُنْ بِالْمَعْرُوفِ آمِراً وَ عَنِ المـُنْکَرِ ناهِیاً وَ لِمَنْ قَطَعَکَ و اصِلاً وَ لِمَنْ حَرمَکَ مُعْطِیاً
بهترین مردم کسانى هستند که قرآن بهتر خوانند و در کار دین داناتر باشند و از خدا بیشتر ترسند و به نیکى بیشتر امر کنند و از بدى بیشتر جلوگیرى کنند و با خویشاوندان بیشتر نزدیک شوند.
شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم ج ۴ ، ص ۶۱۰
حدیث (۲۰) امام علی علیه السلام:
و من وصیه له (ع) للحسن و الحسین (ع) لما ضربه ابن ملجم لعنه الله:
أُوصِیکُمَا بِتَقْوَى اللَّه … الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَر
در وصیّت به فرزندان بزرگوارشان امام حسن و امام حسین علیهما السلام فرمودند:
شما را بـه تقــواى الهى … و امر به معروف و نهى از منکر سفارش مى کنم.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۴۲۱ و ۴۲۲ ، نامه ۴۷
حدیث (۲۱) امام علی علیه السلام :
أَصْلِحِ الْمُسِیءَ بِحُسْنِ فِعَالِکَ وَ دُلَّ عَلَى الْخَیْرِ بِجَمِیلِ مَقَالِک
آدم بدکار را به وسیله کارِنیک خود اصـلاح کن، و با سخن زیبایت دیگران را به کار خیر رهنمون باش.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۵۵ ، ح ۵۳۷۱
حدیث (۲۲) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ نَلْقَى أَهْلَ الْمَعَاصِی بِوُجُوهٍ مُکْفَهِرَّه
رسـول خـدا صلی الله علیه و آله به ما امـر فرمـودند کـه با گنهکاران با چهره اى درهم کشیده برخورد کنیم.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۹ ، ح ۱۰
حدیث (۲۳) امام صادق علیه السلام:
إِنَّمَا یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ مَنْ کَانَتْ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ عَامِلٌ بِمَا یَأْمُرُ بِهِ تَارِکٌ لِمَا یَنْهَى عَنْهُ عَادِلٌ فِیمَا یَأْمُرُ عَادِلٌ فِیمَا یَنْهَى رَفِیقٌ فِیمَا یَأْمُرُ رَفِیقٌ فِیمَا یَنْهَى
کسى مى توانـد امر به معروف و نهى از منکر کند که داراى سه صفت باشد: ۱ ـ به آنچه امر مى کند عمل کند و از آنچه نهى مى کند اجتناب نماید. ۲ ـ در امر کردن و نهى نمودن میانه روى را پیشه خود کند. ۳ ـ از روى دلسوزى و مهربـانى و با مـدارا امـر و نهى کند.
وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۵۰ ، ح ۲۱۲۱۰
حدیث (۲۴) امام سجاد سلام الله علیه:
إِنَّ الْمُنَافِقَ یَنْهَى وَ لَا یَنْتَهِی وَ یَأْمُرُ بِمَا لَا یَأْتِی
همانا منافق از کار زشت نهى مى کند، امـا خـود از آن اجتناب نمى کند و به کار خوب سفارش مى کند، اما خـود انجـام نمى دهـد.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۳۹۶ {شبیه این حدیث در تحف العقول ص ۲۸۰ و امالی(صدوق) ص ۴۹۴ ، ح ۱۲}
حدیث (۲۵) امام علی علیه السلام:
لعن الامرین بالمعروف التارکین له و الناهین عن المنکر العاملین به
کسانى که مردم را به کارهاى نیک امر مى کنند و خود آن را انجام نمى دهند و کسانى که مردم را از کارهاى زشت باز مى دارند اما خود مرتکب آن مى شوند مورد لعن و نفرین هستند.
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(خوئی) ج ۱۰ ، ص ۱۸۳
حدیث (۲۶) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
مَنْ لَمْ یَعْرِفْ بِقَلْبِهِ مَعْرُوفاً وَ لَمْ یُنْکِرْ مُنْکَراً قُلِبَ فَجُعِلَ أَعْلَاهُ أَسْفَلَهُ وَ أَسْفَلُهُ أَعْلَاه
آن که کارهای خوب را به دل، نیک نشمارد و کارهای زشت را به دل، ناپسند نشمرد، چنان واژگونه گردد بالای او پایین، و پایین او بالا می گردد(یعنی تشخیص خوب و بد را از دست می دهد) .
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۵۴۲ ، ح ۳۷۵
حدیث (۲۷) امام علی علیه السلام:
ائْتَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ أْمُرُوا بِهِ وَ تَنَاهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ انْهَوْا عَنْه
پذیراى معـروف باشید و به آن نـیز دسـتور بدهید و بپذیرید نهى از منکر را و خود نیز از آن نهى کنید.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۳۶
حدیث (۲۸) امام علی علیه السلام:
إِذَا رَأَى أَحَدُکُمُ الْمُنْکَرَ وَ لَمْ یَسْتَطِعْ أَنْ یُنْکِرَهُ بِیَدِهِ وَ لِسَانِهِ وَ أَنْکَرَهُ بِقَلْبِهِ وَ عَلِمَ اللَّهُ صِدْقَ ذَلِکَ مِنْهُ فَقَدْ أَنْکَرَه
هرگاه یکى از شما کارزشت و ناپسندى را مشاهده کرد وتوان آنکه با دست و زبان از آن جلوگیرى کند ندارد اما با دل خود آن را انکار کند و خداوند از نیّت صادقانه او آگاه باشد، آن کار ناپسند را به حقیقت انکار کرده است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۴۹
حدیث (۲۹) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ (ص) فَقَالَ إِنَّ أُمِّی لَا تَدْفَعُ یَدَ لَامِسٍ فَقَالَ فَاحْبِسْهَا قَالَ قَدْ فَعَلْتُ قَالَ فَامْنَعْ مَنْ یَدْخُلُ عَلَیْهَا قَالَ قَدْ فَعَلْتُ قَالَ
قَیِّدْهَا فَإِنَّکَ لَا تَبَرُّهَا بِشَیْءٍ أَفْضَلَ مِنْ أَنْ تَمْنَعَهَا مِنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
شخصى نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد و گفت مادرم مرتکب گناه مى شود. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
او را ببند که بهترین نیـکى در حـق او منـع او از گـنـاه اسـت.
وسایل الشیعه ج ۲۸ ، ص ۱۵۰ ، ح ۳۴۴۴۲
حدیث (۳۰) امام علی علیه السلام:
وَ انْهَوْا غَیْرَکُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَ تَناهَوْا عَنْهُ فـَإِنَّمـا أُمِـرتُمْ بِالنَّهىِ بَعـْدَ التـَّناهِى
دیگران را از منکر باز دارید و خود نیز از آن دورى کنید زیرا شما مأمور شده اید که اوّل خودتان منکر را ترک کنید بعد نهى از منکر نمائید.
منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(خوئی) ج ۷ ، ص ۲۵۰
حدیث (۳۱) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
الدَّالُّ عَلَى الْخَیْرِ کَفَاعِلِه
کسى که دیگران را به کار نیک راهنمائى کند گـویـا خـود آن را انـجـام داده اسـت.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۴ ، ص ۲۷ ، ح ۴ – من لایحضره الفقیه ج ۲ ، ص ۵۵ ، ح ۱۶۸۲
حدیث (۳۲) امام علی علیه السلام :
اُؤْمُر بِالْمَعْرُوفِ تَکُنْ مِنْ اَهْلِهِ
امر به معروف کن تا از اهل معروف شوى.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۳۵
حدیث (۳۳) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
مَنْ أَمَرَ بِمَعْرُوفٍ أَوْ نَهَى عَنْ مُنْکَرٍ أَوْ دَلَّ عَلَى خَیْرٍ أَوْ أَشَارَ بِهِ فَهُوَ شَرِیک
هرکس دیگرى را به کار نیکى امر کند یا او را از کار زشتى باز دارد یا اینکه او را به خیرى راهنمائى نماید و یا اشاره به امر خیرى داشته باشد در آن کارنیک شریک خواهد بود.
خصال ص ۱۳۸ ، ح ۱۵۶ – وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۲۴ ، ح ۲۱۱۴۷
حدیث (۳۴) امام علی علیه السلام :
مَنْ کَانَ فِیهِ ثَلَاثٌ سَلِمَتْ لَهُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهُ یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَأْتَمِرُ بِهِ وَ یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَنْتَهِی عَنْهُ وَ یُحَافِظُ عَلَى حُدُودِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَلا
کسى که سـه چیز در او باشد، دنیـا و آخرتش سـالم مى مـاند: ۱٫ امر به معروف کند و خود نیز پذیراى آن باشد. ۲٫ نهى از منکر کند وخود نیز پذیرا باشد. ۳٫ حدود الهى را نگهدارى کند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۴۵
حدیث (۳۵) امام علی علیه السلام :
مَنْ اَمَرَ بَالْمَعْرُوفِ شَّد ظُهُورَ الْمُؤْمِنینَ
کسى که امـر به معـروف کـند پشتِ مؤمنان را محکم کرده است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۴۳
حدیث (۳۶) امام محمد باقر علیه السلام:
الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیُ عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقَانِ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ فَمَنْ نَصَرَهُمَا أَعَزَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ خَذَلَهُمَا خَذَلَهُ اللَّهُ.
امر به معـروف و نهى از منـکر، دو مخلوق از مخلوقان خداوند مى باشد، هرکس آن دو را یارى کند، خداوند او را عزیز و آقا گرداند و هر کس آن دو را خوار نماید، خداوند او را خوار و ذلیل گرداند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۹ ، ح ۱۱
حدیث (۳۷) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ مَا أَنْفَقَ النَّاسُ مِنْ نَفَقَهٍ أَحَبَّ مِنْ قَوْلِ الْخَیْر
قسم به کسی که جانم به دست اوست مردم چیزی بهتر از حرف خیر انفاق نمی کنند
محاسن ص ۱۵ ، ح ۴۱ – وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۲۳ ، ح ۲۱۱۴۱ – بحارالانوار(ط-بیروت) ج ۶۸ ، ص ۳۱۱ ، ح ۸
حدیث (۳۸) امام علی علیه السلام :
مَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْفَاسِقِین
کسى کـه نـهى از منـکر کـند بینى فاسقان و گنهکاران را به خاک مالیده است (و آنها را خوار و خفیف گردانده است)
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۴۴
حدیث (۳۹) امام صادق علیه السلام :
فِی قَوْلِهِ تَعَالَى فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ أَنْجَیْنَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ (سوره مبارکه اعراف آیه ۱۶۵) قَالَ کَانُوا ثَلَاثَهَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ ائْتَمَرُوا وَ أَمَرُوا فَنَجَوْا وَ صِنْفٌ ائْتَمَرُوا وَ لَمْ یَأْمُرُوا فَمُسِخُوا ذَرّاً وَ صِنْفٌ لَمْ یَأْتَمِرُوا وَ لَمْ یَأْمُرُوا فَهَلَکُوا.
در مورد نجات یافتگان در این آیه شریفه مى فرمایند: آنها کسانى بودند که از کارهاى نیک پیروى مى کردند و مردم را نیز به آن امر مى نمودند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۸ ، ص ۱۵۸ ، ح ۱۵۱
حدیث (۴۰) امام رضا علیه السلام :
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) یَقُولُ إِذَا أُمَّتِی تَوَاکَلَتِ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَلْیَأْذَنُوا بِوِقَاعٍ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى.
رسول خدا صلی الله علیه و آله همواره مى فرمودند: هرگاه امّت من از انجام امر به معروف و نهى از منکر سرپیچى کنند و آن را به یکدیگر واگذار نمایند، گویا با خـداوند اعـلان جنگ داده اند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۹ ، ح ۱۳
حدیث (۴۱) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ الضَّعِیفَ الَّذِی لَا دِینَ لَهُ فَقِیلَ لَهُ وَ مَا الْمُؤْمِنُ الَّذِی لَا دِینَ لَهُ قَالَ الَّذِی لَا یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ.
قسم به کسی که جانم به دست اوست مردم چیزی بهتر از حرف خیر انفاق نمی کنند
کافی(ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۵۹ ، ح ۱۵ – محاسن ص ۱۹۶ ، ح ۲۱
حدیث (۴۲) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
لَتَأْمُرُنَّ بِاَلْمَعْرُوفِ وَ لَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ أَوْ لَیَعُـمَّنـَّـکُمْ عـَذابُ اللّه
امر به معروف کنید و از کارهاى زشـت نهى کنید و گرنه عـذاب خدا همه شـما را فراخواهد گرفت.
وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۳۵ ، ح ۲۱۱۷۳
حدیث (۴۳) امام علی علیه السلام:
الْعَامِلُ بِالظُّلْمِ وَ الرَّاضِی بِهِ وَ الْمُعِینُ عَلَیْهِ شُرَکَاءُ ثَلَاثَه
کسى که ظلم مى کند و کسى که راضى به ظلم کردن باشد و کسى که کمک به ظالم مى کند هر سه شرکاء ظلم محسوب مى شوند.
وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۴۰ ، ح ۲۱۱۸۲
حدیث (۴۴) امام علی علیه السلام:
وَ مِنْهُمْ تَارِکٌ لِإِنْکَارِ الْمُنْکَرِ بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ وَ یَدِهِ فَذَلِکَ مَیِّتُ الْأَحْیَاء
گروهى از مردم مبارزه با منکر را با دل و زبان و دست ترک مى کنند (در برابر خلافکار هیچ گونه عکس العملى نشان نمى دهند) پس اینها در حقیقت مردگانى زنده نما هستند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۳۲ ، ح ۷۶۵۱
حدیث (۴۵) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
إِنَّ اللَّهَ یُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ الضَّعِیفَ الَّذِی لَا زَبْرَ لَهُ وَ قَالَ هُوَ الَّذِی لَا یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَر
همانا خداوند از مومن ضعیفی که عقل ندارد بیزار است.(کسی که نهی از منکر نمی کند)
وسایل الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۲۵ ، ح ۲۱۱۴۹
حدیث (۴۶) امام صادق علیه السلام :
إِذَا رَأَى الْمُنْکَرَ فَلَمْ یُنْکِرْهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَیْهِ فَقَدْ أَحَبَّ أَنْ یُعْصَى اللَّهُ وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یُعْصَى اللَّهُ فَقَدْ بَارَزَ اللَّهَ بِالْعَدَاوَه
کسى کـه توانـائى نـهى از منـکر را داشـته باشـد و نهى از منـکر نکـند، دوست دارد که خـداوند اطـاعت نشـود، و کسى که نافرمانى خـدا را دوست داشته باشد، آشکارا بـا خـداوند دشمنى کرده است.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج ۱۲ ، ص ۱۷۷ ، ح ۱۳۸۱۲
حدیث (۴۷) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
… بِئْسَ الْقَوْمُ قَوْمٌ لَا یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَا یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْک …
بد مـردمى هســتـند کسـانى کـه امر به معروف ونهى از منکر نمى کنند.
نوادر(راوندی) ص ۲۶ – بحارالانوار(ط-بیروت) ج ۲۲ ، ص ۳۱۱ ، ح ۱۲
حدیث (۴۸) امام علی علیه السلام :
و من وصیه له ع للحسن و الحسین ع لما ضربه ابن ملجم لعنه الله
لَا تَتْرُکُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَیُوَلَّى عَلَیْکُمْ أَشْرَارُکُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا یُسْتَجَابُ لَکُمْ.
وصیتى از آن حضرت ( ع ) به حسن و حسین علیهما السلام هنگامى که ابن ملجم ( لعنه الله ) او را ضربت زد .
امر به معروف و نهى از منکر را ترک نکنید زیرا در این صورت افراد نادرست برشما مسلط مى گردند آنگاه دعا مى کنید و دعایتان مستجاب نمى شود.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۴۲۱ و ۴۲۲ ، نامه ۴۷
aviny.com